Nowoczesne technologie i dbałość o środowisko – to rzeszowski MPWiK

Tak najkrócej można przedstawić wizytówkę prężnie rozwijającej się firmy wodociągowej ze stolicy województwa podkarpackiego, dysponującej ponad 1116 kilometrami wodociągów, fabryką wody mogącą uzdatnić 84 tys. m³ produktu do bezpośredniego spożycia na dobę, a także supernowoczesną oczyszczalnią ścieków. Spółka jest liderem Podkarpacia we wdrażaniu przedsięwzięć dotyczących produkcji zielonej energii z fotowoltaiki oraz z biogazu. W ramach proekologicznych działań przedsiębiorstwa, powstała ponadto pierwsza w Rzeszowie pasieka miejska, urządzono łąki kwietne, a na budynkach zawieszono budki dla ptaków – jerzyków, które pomogą w walce z plagami komarów w mieście.

Skutecznie, oszczędnie i pomysłowo

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Rzeszowie jest bardzo skuteczne w pozyskiwaniu dofinansowania dla inwestycji służących rozbudowie, modernizacji i podnoszeniu standardów sieci wodno-kanalizacyjnej. Łączna kwota dotychczas otrzymanych środków w ramach umów z Funduszem Spójności i Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przekroczyła już 150 mln zł. Zostały one przeznaczone na realizację zadań obejmujących program poprawy jakości wody pitnej dla aglomeracji rzeszowskiej, modernizację oczyszczalni, rozbudowę sieci wodno-kanalizacyjnej oraz budowę instalacji fotowoltaicznych. – Znaczące dofinansowanie uzyskały m. in.  montaż zbiornika na biogaz na terenie oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci kanalizacyjnej przy ul. Przemysłowej i ul. Żołnierzy 9 Dywizji Piechoty, budowa suszarni mechanicznej osadów ściekowych, modernizacja oczyszczalni ścieków oraz rozbudowa sieci kanalizacyjnej Rzeszowa – wylicza Marek Ustrobiński, Prezes Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Rzeszów Sp. z o.o. – Projekt, w którym mieszczą się powyższe inwestycje, zawiera 14 zadań. Rozpoczęcie jego realizacji nastąpiło w 2014 roku, a zakończenie jest planowane w roku bieżącym. 

Podczas realizacji projektu zaoszczędzono na przetargach około 2,6 mln zł. NFOŚiGW zaakceptował pomysł Spółki, aby przeznaczyć te środki na spektakularną inwestycję polegającą na przebiciu pod dnem Wisłoka i Lubczy 240-metrowej rury, którą popłynie woda dla osiedla Budziwój, a także na budowę sieci wodociągowej oraz modernizację trzech krat schodkowych w oczyszczalni ścieków.

Nowoczesność w parze z biologią

Rzeszowska woda pochodzi z Wisłoka. Zanim jednak stanie się w pełni zdatną do picia bez przegotowywania, przechodzi skomplikowany proces poprawy jakości w Zakładzie Uzdatniania Wody. Na dobę uzdatniane jest średnio 40 tys. m³ wody, choć możliwości zakładu są znacznie wyższe (ponad 84 tys. m³ na dobę). Dzięki inwestycji „Poprawa jakości wody pitnej dla aglomeracji rzeszowskiej”, zrealizowanej w latach 2007-2008 za ponad 160 mln zł z wykorzystaniem funduszy unijnych, wieloetapowy proces uzdatniania wody jest jednym z najnowocześniejszych w Europie. Zastosowano w nim wysokoefektywną technologię opartą m.in. na ozonowaniu, filtracji na węglu aktywnym i dezynfekcji za pomocą dwutlenku chloru. Wprowadzono także biomonitoring jakości wody surowej z wykorzystaniem żywych małży, w celu wczesnego ostrzegania o potencjalnych zanieczyszczeniach wody oraz dodatkową stabilizację parametrów mikrobiologicznych za pomocą promieniowania ultrafioletowego. Mając na uwadze ochronę środowiska, zmieniono system pobierania wody poprzez zastosowanie tzw. sit ssawnych. Woda, zanim wpłynie do systemu uzdatniania, musi się przedostać przez specjalne stalowe sita z drobnymi oczkami, które uniemożliwiają przedostawanie się do systemu technologicznego stacji drobnych zwierząt i narybku.

Nowoczesność stanowi również normę w oczyszczalni ścieków. Zastosowano w niej najnowocześniejsze dostępne rozwiązania techniczne i technologiczne. Rozbudowano znacznie suszarnię osadów ściekowych. Inwestycje w oczyszczalnię to także potężne osadniki, do których trafiają bezpośrednio ścieki z miasta. Są one hermetycznie przykryte, dzięki czemu ograniczono uciążliwość odorową dla otoczenia. W Rzeszowie w procesie oczyszczania ścieków powstaje rocznie ok. 20 tys. ton osadów ściekowych. Są one zagospodarowywane: na terenie oczyszczalni pracują dwie potężne prasy, które odwadniają osady ściekowe wykorzystywane m. in. jako paliwo w cementowniach.

Z ogniw fotowoltaicznych i kogeneracji

Dbałość o środowisko i proekologiczne działania to znak rozpoznawczy rzeszowskiej Spółki. Działa ona na wielu polach, co lokuje ją w czołówce przedsiębiorstw dbających o środowisko. Na terenach Zakładu Uzdatniania Wody oraz oczyszczalni ścieków powstały farmy fotowoltaiczne. Instalację fotowoltaiczną zamontowano także na ścianach budynku administracji. W zależności od ilości wyprodukowanej przez farmę energii, na specjalnych elektronicznych tablicach można wyczytać istotne informacje, np. „Zasadzone drzewa – 617, przejechane kilometry 160 tysięcy”: – Te liczby pokazują, iż dzięki wyprodukowanej przez farmę ekologiczną energii oszczędziliśmy atmosferze tyle emisji dwutlenku węgla, ile pochłonęłoby 617 drzew, a także ile dwutlenku wyemitowałby samochód, który przejechałby ponad 160 tysięcy kilometrów. To obrazuje, jak wielki pozytywny wpływ na stan powietrza może mieć produkowanie energii z alternatywnych źródeł – wyjaśnia Robert Potoczny, Dyrektor ds. technicznych MPWiK. Farma fotowoltaiczna na terenie Zakładu Uzdatniania Wody dysponuje powierzchnią 2,5 ha. Składa się na nią 4 000 modułów fotowoltaicznych, o łącznej mocy 1,2 MW. Energia wytworzona przez instalację jest w całości przeznaczana na potrzeby Zakładu Uzdatniania Wody. W 2016 roku na potrzeby własne oczyszczalni ścieków, przy udziale środków z Funduszu Spójności, została wybudowana instalacja fotowoltaiczna o mocy 1 MW. Składa się ona z 3 220 paneli fotowoltaicznych, zajmując powierzchnię 2 ha. Oczyszczalnia ścieków wykorzystuje również odnawialne źródła energii do produkcji skojarzonej energii elektrycznej i cieplnej. Podczas procesu stabilizacji osadów ściekowych powstaje biogaz, z którego za pomocą kogeneratorów  produkowana jest energia elektryczna i cieplna. Oczyszczalnia eksploatuje trzy kogeneratory zasilane biogazem, o łącznej mocy elektrycznej 1 MW i mocy cieplnej 1,5 MW. Wprowadzenie systemu produkcji energii elektrycznej z ogniw fotowoltaicznych i kogeneracji, pozwala na ich wzajemne uzupełnianie. Uzyskiwana w ten sposób energia zielona pokrywa w 80% zapotrzebowanie oczyszczalni ścieków na energię elektryczną oraz w 100% na energię cieplną. Dzięki temu, w samym tylko 2019 roku zaoszczędzono na zakupach energii elektrycznej i cieplnej 4,5 mln zł. Ponadto wszystkie instalacje fotowoltaiczne rzeszowskiego MPWiK pozwalają na ograniczenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery o 1 427 t. rocznie.

Pasieka miejska, kwietne łąki i … jerzyki

Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji jest również pionierem w innych działaniach proekologicznych, nie mających bezpośredniego związku z działalnością statutową spółki. W 2020 roku na terenie Zakładu Uzdatniania Wody zorganizowano pierwszą w Rzeszowie pasiekę miejską składającą się z dziesięciu uli, a na początku czerwca 2021 roku zebrano pierwszy miód. Posadzono tu także miododajne krzewy i drzewa oraz  urządzono kwietne łąki. Na tym jednak nie koniec, bowiem rzeszowscy wodociągowcy podjęli się … odbudowania populacji jerzyków w mieście. Na terenach spółki zainstalowano 100 budek lęgowych dla tych ptaków. Już widoczne sa pierwsze efekty: w Rzeszowie pojawia się coraz więcej jerzyków, co może wspomóc walkę z plagami komarów w mieście.

Doceniani i wyróżniani

Za swoje działania i inwestycje rzeszowski MPWiK był wielokrotnie wyróżniany w licznych konkursach. Lista wyróżnień jest obszerna, a najważniejsze z nich to m. in.: Top Inwestycje Polski Wschodniej 2018, Wielki Modernizator Polski 2018, TOP Builder 2019, Brylanty Polskiej Gospodarki 2018, TOP Inwestycje Polski Wschodniej 2019, Kryształy Przetargów Publicznych 2019, Brylanty Polskiej Gospodarki 2019, Złota Setka Firm, Dobra Firma 2020, Brylaty Polskiej Gospodarki 2020. Najświeższym osiągnięciem Spółki jest zajęcie 6. miejsca w Ogólnopolskim Rankingu Przedsiębiorstw Wodociągów i Kanalizacji za rok 2022, organizowanym corocznie przez redakcję „Strefy Gospodarki” w „Dzienniku Gazecie Prawnej”.

MPWiK Rzeszów – fot. 2 – Oczyszczalnia Ścieków w Rzeszowie

MPWiK Rzeszów – fot. 2 – Oczyszczalnia Ścieków w Rzeszowie